Igihe twiga ku nsiguro ya Yesu yo ku musozi nk’uko twabibonye, twize ingene bikenewe cane guharira abaducumuyeko. Twanse kubaharira, Yesu yatuyekw’Imana idashobora kuduharira natwe (raba Mat. 6:14-15).
Guharira umuntu bisigura iki? Reka turabe ic’ivyanditswe vyigisha.
Yesu yagereranije guharira no guhebera umuntu umwenda (raba Mat. 18:23-35). Iyumvire umuntu agufitiye amahera ugace wanka kw’akuriha. Ugaca utabiura ico mwanditsikw’idene agufitiye. Tuba uciteze kurihwa ukundi, kandi nta shavu agifitiye wa muntu yar’agafitiye ideni. Umubonye umubona nk’umuntu atigeze agira ideni ryawe.
Turashobora kandi gutahura insobanuro yo guharira igihe turavye ingene Imana iduharira. Igihe ihariye icaha, ntiduharura nk’abantu bayicumuyeko. Ntiba ikidushavurira ukundi. Ntishobora no kuduhanira ico caha twakoze. Kuko tuba twiyujuje na yo.
Nk’uko nyene, igihe mpariye umuntu, ndamurekurira mu mutima, nka nesha agatima kwo kwihora nkerekana imbabazi. Sinshobora gushavurira wa muntu yancumurako.Tuba tumaze kwiyuzuza. Igihe nidoga canke nkagirira umuntu inzigo, nta mbabazi no ba namuhaye.
Abakristo barakunda kuhendera ngaho. Bavugako bamaze guharira umuntu, kuko bazikw’ata kundi bategerezwa kugira, ariko bakaguma bidoga canke bakagirira inzigo umuntu bavugako bahariye. Bagatinye gusubira kubonana n’uwabacumuyeko ngw’agashavu kovaha kavyuka. Ndazi ivyo ndiko ndavuga, nkuko bimaze kunshikira. Ntitukibeshe. Ibukako Yesu adashaka ko dushavurira bene Data (raba Mat. 5:22).
Reka mbaze ikibazo: twahorira uwudusavye imbabazi cank’uwutadusavye imbabazi kandi yaducumuyeko? Birumvikanako vyoroshe guharira umuntu yemera ikosha ryiwe no kurisabakw’imbabazi. Kanatsinda, biroroshe cane guharira uwusavye imbabazi kuruta uwutazisavye kandi yagucumuyeko. Guharira umuntu atasavye imbabazi biragoye.
Reka turabe urundi ruhande. Namba kudaharira uwugusavye imbabazi no kudaharira uwutagusavye imbabazi kandi yagucumuyeko ari bibi vyompi, icaha kiruta ikindi ni ikihe? Kuko twemerakw’ari bibi bisa, kudaharira uwusavye imbabazi n’ikibi kibishe.
Igitangaza Dusanga mu Vyanditswe (A Surprise from Scripture)
Ibi vyose binjana ku kindi kibazo: mbeg’Imana igombako duharira abaducumuyeko bose, na bamwe batemera guca bugufi, bature, canke badusabe imbabazi?
Igihe twiga neza ivyanditswe, dusanga inyishu ari “Oya.” Bitegerezwa gutangaza abakristo benshi, ivyanditswe bivuga neza yuko, n’aho dutegekwa gukunda umuntu wese, n’abansi bacu barimwo, ntidutegekwa guharira umuntu wese.
Akarorero, mbega Yesu yitezeko duharira uwizera wese aducumuyeko? Oya, ntiyari kurinda kutubwira intambuko zine zo kwiyuzuza dusanga muri Matayo 18:15-17, intambuko zirangizwa no kwirukana canke guca uwacumuye igihe yanse kwihana:
Mugenzawe ni yakugirira nabi, ugende umuhishuke mwiherereye; ni yakwumvira, uzoba wigaruriye mugenzawe. Ariko n’atakwumvira, ujane umwe canke babiri, kugira ngw’ijambo ryose rize riringanizwe, bivuye mu kanwa k’ivyabona bibiri canke bitatu. N’atabumvira ubwire ishengero; ni yanka kwumvira ishengero na ryo, kuri wewe azoba nk’umunyamahanga n’umutozakori.
Biragaragara, intambuko ya nyuma yanse ( aca yirukanwa), nta mbabazi aba agihabwa ukundi, guharira no kwirukana ni ibikorwa bibiri bitandukanye. Vyotangaza cane kwumva umuntu avuga, “ Twaramuhariye duca turamwirukana,”kukw’imbabazi zizana kwiyuzuza, s’igihano. (Ubona gute Imana ivuga, “ngo Ndaguhariye ariko turavavanuye?”) Yesu yatubwiye gufata wa muntu yirukanywe “nk’umunyamahanga n’umutoza kori,” ubwo ni ubwoko bubiri bw’abantu abayuda baharira ivomo.
Mu ntambuko zine Yesu yavuze, nta mbabazi zitangwa ku ntambuko ya mbere, canke ya kabiri, canke ya gatatu kiretse umuntu yihanye. Iyo atihanye inyuma kur’izo ntambuko zose, hakurikizwa iya nyuma, kumufata nk’uwudakijijwe. Arikw’igihe “akwumviye”(bisigura kwihana), bivugwako “wigaruriye mugenzawe”(bisigurako mwiyujuje).
Intumbero yo kwihererana ni guha ikibanza imbabazi. Guharira kuvana n’ukwihana k’umuntu yacumuye. Rero (1) twihererana twizigira k’uwacumuye (2) yihana bigatuma (3) tumuharira.
Ko bimeze gurtyo, Imana ntidutegeka guharira umuntu yanse kwihana kandi twarihereranye tumuhanura guhinduka akanka. Arikw’ibi ntibituma tugirira urwanko abaducumuyeko bakanka kwihana. Ahubwo, bituma twihererana na we kuko tumukunda kandi twifuza kumuharira maze twiyuzuze.
Arikw’igihe turondera kwiyuzuza tugaca kur’izo ntambuko zose zitatu Yesu yatweretse, intumbuko ya kane ishira iherezo ku migenderanire yacu nkuko Kristo abivuga.
[1]
Kuko tutemerewe kunywana n’abiyita abakristo arikw’arabasambanyi, imborerwa, n’ibindi (raba 1 Kor. 5:11), ntidushobora kugira imigenderanire n’abo biyita abakristo ariko badashaka kwihana no kwumvira ishengero. Abo bantu baba berekanyekw’atar’abigishwa ba Kristo na gato, kandi ni bo batukisha ishengero.
Akarorero k’Imana (God’s Example)
Igihe dusuzuma igikorwa cacu co guharira abandi, dutegerezwa kwibaza icotuma Imana idutegeka gukora ivya n’ay’ubwayo idashobora gukora. Vy’ukuri Imana irakunda abanyavyaha kand’ibaramvurira ibiganza vyayo vy’imbabazi ibaha ikigongwe cayo. Itevya uburake bwayo ngo baronk’akaryo ko kwihana. Arik’uguharirwa kwabo kuva k’ugusaba kwabo imbabazi. Imana ntishobora guharira abanyavyaha batihanye. Ni kuki twokwiyumvirakw’idusaba ibirenze ivy’ikora?
Ko bimeze gurtyo rero, mbeg’icaha c’ukudaharira abadusavye imbabazi ntikibabaza Imana? Biratangaje kubonakw’igihe Yesu yar’ahejeje kwigisha izo ntambuko zine ishengero ritegerezwa kwisunga imbere yo guhana umuntu, Petero yaciye abaza, atiHim,
“Munshingantahe, incuto yanje ni yangirira nabi, nzomuharira ngeze kangahe? Ngeze indwi?” Yesu aramubwira, “ati Jeho sinkubwira yuk’ugeza indwi, arik’ugeze indwi-indwi gushitsa ibihetangabo mirongwirindwi” (Mat. 18:21-22).
Mbega Petero yiyumviriyeko Yesu abategetse guharira umuntu ibihetangabo ijana igihe akoze ivyaha ijana akanka kwihana mu gihe Yesu we yarikw’avugako bamwitegereza nk’umunyamahanga cank’umutoza kori kubera icaha kimwe gusa yanse kwihana? Ivyo si vyo. Ndabisubiyemwo, ntushobora kugirira inzigo umuntu umaze guharira.
Ikindi kibazo kidutera amatsiko ni: namba Yesu ashaka ko duharira umuntu igihe cose aducumuyeko kand’adashaka kwihana, ngo tugume mu migenderanire myiza, ni kuki none atubwirako dushobora kwahukana igihe dukorewe icaha kimwe gusa, icaha c’ubusambanyi, uwomwubakanye yanse kwihana (raba Mat. 5:32)?
[2]
Ivyo ntibishobora kwumvikana.
Gusobanura (An Elaboration)
Yesu amaze kubwira Petero gutanga imbabazi ibihetangabo amajana ane n’icenda, yaciye aca umugani ufasha Petero gutahura:
Ni co gituma ubwami bwo mw’ijuru busa n’umwami yagomvye gusuzuma ivyo yabikije abantu biwe. Atanguye guharura, bamuzanira uwamuririye umwenda w’italanto ibihumbi cumi [bingana n’umushahara umukozi wo mu gihe ca Yesu yokorera imyaka 5.000.] Ariko kukw’atar’afise ico yishura, shebuja agera ko bamugura, n’umugore, n’abana, n’ivy’afise vyose, ng’umwenda wishurwe. Wa muntu yikubita hasi, amwitembagaza imbere, ati “ Mwami, nyihanganira, nzokwishura vyose.” Shebuja w’uyo muntu amugirira akagongwe, aramurekura, amuhebera wa mwenda umufitiye. Uno muntu asohotse, abona mugenzi we yamuririye umwenda w’idenariyo ijana [bingana n’imishahara y’imyaka ijana]; aramufata, amugwa mu gahogo, ati “Nyishura ivyo umperaniye.” Uyo mugenzi we yikubita hasi, aramutakambira, ati “Nyihanganira, nzokwishura vyose.” Wa wundi aranka, aragenda, amushirisha mw’ibohero, gushitsa ah’azomwishurira ivy’amufitiye. Bagenzi biwe babonye ibibaye, barababara cane, bagenda babwira shebuja ibibaye vyose. Buno shebuja aramuhamagaza, aramubwira, ati” Wa muntu mubi we, nagubeye wa mwenda wose aho wantakambira: none na we ntiwar’ukwiye kugirira imbabazi mugenzawe, nk’uko nanje nazikugiriye?” shebuja araraka, amuhereza abasoda, gushik’ah’azokwishurira ivy’amufitiye vyose. na Data wo mw’ijuru nikw’azobagirira, ni mutaharirana, umuntu wese ngw’aharire mugenzi we bivuye mu mutima (Mat. 18:23-35).
Menyak’umushumba wa mbere yahariwe kuko yabisavye shebuja. Menya kandi k’umushumba wa kabiri yatakamvye asaba imbabazi umushumba wa mbere. Umushumba wa mbere yanka guharira uyo wa kabiri, bishavuza shebuja. Ko bimeze gurtyo, n’iki catumwe Petero yiyumvirako Yesu abategetse guharira mwene Data yanse kwihana, kand’ata kintu nk’ico Yesu yigize avuga? Ntivyumvikana, ikirengeye vyose Yesu yavuzek’uwo muntu aharurwa nk’umunyamahanga, igihe amaze guhanurwa yanka.
Ntidushobora kuvugako Petero yabitumwe n’igihano yumvise duhabwa igihe twanse guharira bene Data biva ku mutima igihe badusavye imbabazi. Yesu yavuzekw’ivyaha vyacu bimaze guharirwa bizosubira kuduharurwako tugahabwa abasoda gushika aho turiha vyose. Mbega umukristo yanse guharira mwene Se akwiriye guhabwa ico gihano, kandi n’Imana idashobora kumuharira ubwayo? Igihe mwene Data ancumuyeko, aba acumuye ku Mana, n’Imana ntishobora kumuharira atihanye. Mbeg’Imana ishobora gute kumpana kuko ntahariye umuntu na yo nyene udashobora guharira?
Uko Bigenda (A Synopsis)
Ivyo Yesu avuga bijanye n’ingene twoharira bene bikoraniye mu majambo yiwe dusanga muri Luka 17:3-4:
Mwirinde; mugenzawe ni yakora icaha, umuhanure; ni yihana, umuharire. Kandi ni yakugirira nabi indwi ku musi umwe, agahindukira ibiherangabo ndwi, akubwira, ati Ndihanye; uz’ubimuharire (dushimikiye ku nsobanuro).
Wumva bishobora gusobanurwa kuruta ngaha? Yesu adutegeka guharira bene Data igihe bihanye. Igihe dusaba, “ng’uduharire imyenda yacu nk’uko natwe duhebera abaduheraniye,” dusaba Imana kutugirira nk’uko twagiriye abandi. Ntishobora kuduharira tutabisavye. N’iki cotuma idutegeka guharira abatabidusavye?
Ubugira kandi, menyakw’ibi vyose bitaduha uburenganzira bwo kugirira inzigo canke kuzinukwa bene Data baducumuyeko. Dutegekwa gukunda bagenzi bacu. Ni co gituma dutegekwa kwihereranya umugenzi yaducumuyeko, kugira ngo twiyuzuze, bituma yiyuzuza n’Imana kukw’aba yayicumuyeko na yo. Urwo ni rwo rukundo. Ariko kenshi, abakristo bivugishako bamaze guharira umuntu, ariko ubisuzumye cane usanga batinya kubihereranya. Vy’ukuri ntibaba batanze imbabazi, ivyo bakora ni vyo bivyerekana. Birinda gusubira guhura n’uwabacumuyeko ntibareke kumwidogera. Ntibiyujuje na gato.
Igihe ducumuye, Imana itwihereranya icishirije kuri Mpwemu Yera aba muri twebwe kukw’idukunda kand’igomba kuduharira. Dutegerezwa kuyigana, tumenyere kwihereranya abaducumuyeko kugira ngo habe ukwihana, imbabazi n’ukwiyuzuza.
Imana yama yifuzakw’abana bayo bakundana urukundo nya kuri, urukundo rwemera guhanurwa, ariko rutemera kwidodomberana. Har’ica gezwe dusanga mu mategeko ya Mose kivuga ngo:
Ntihaze hagire uwamanira akazika uw’i wabo mu mutima; ariko ntaz’abure kumuhanura, kugira ngo ntibimukwegere icaha kubw’uwo. Ntihaze hagire uwihora, cank’uwubikira inzigo abo mu bwoko bwabo; ariko mukunde bagenzi banyu nk’uko mwikunda: ni jewe Uhoraho (Lew. 19:17-18, dushimikiye ku nsobanuro).
Impari (An Objection)
Har’ic’amajambo ya Yesu atubwira muri Mariko 11:25-26? Ntatwerekako dutegerezwa gutanga imbabazi igihe bazidusavye canke batazidusavye?
Kandi ni mwahagarara musenga, ni haba har’ico mupfa n’uwundi, mukimuharire, ngo So wo mw’ijuru na we abaharire ivyaha vyanyu: [ariko ni mutaharira abandi, na So wo mw’ijuru ntazobaharira ivyaha vyanyu.]
Uyu murong’umwe ntiwoza urwanya iyi mirongo yose tumaze kubona kur’iyi nyigisho. Tumaze kumenyakw’ikibabaza Imana ar’ukwanka guharira umuntu adusavye imbabazi. Ni co gituma dutegerezwa gusobanura uyu murongo twisunze iyi. Yesu yashimikira kuvugako dutegerezwa guharira abandi namba dukeneye imbabazi z’Imana. Ntarikw’atubwira ubundi buhinga bwo guharira igihe natwe dukeneye guharirwa.
Menya kandi yuko Yesu atavuzeko dutegerezwa gusaba Imana imbabazi igihe tuzikeneye. Mbega ntiyavuzekw’imbabazi z’Imana tuzironka kuko twazisavye (raba Mat. 6:12; 1 Yohana 1:9)? Mbega twokwanka gusaba Imana imbabazi igihe ducumuye twitwazakw’atavyo Yesu yavuze ngaha? Kwob’ar’ukubura ubwenge kukw’ivyanditswe bifise ico bitubwira kur’ivo. Bingana no kwiyibagizakw’ivyanditswe bitubwira guharira abadusavye imbabazi.
Iyindi Mpari (Another Objection)
Ko Yesu yasengeye abasoda bagabanganye impuzu yiwe, ati” Data, baharire; kuko batazi ivyo bakora” (Luka 23:34)? Mbega ntibisigurakw’Imana iharira n’abatayisavye?
Ego, ariko ku rwego runaka. Bisigurakw’Imana igirira ubuntu abatungu, igice kimwe c’imbabazi. Kukw’Imana igororoka, iharura icaha ku muntu azikw’akoze icaha.
Isengesho rya Yesu ntiryahaye abo basoda kuja mw’ijuru—ntibaharuwekw’icaha co kugabangana impuzu y’Umwana w’Imana, kuko batari bazi uw’ari we. Bamuharura nk’umunyakibi aciriwekw’iteka. Imana yatanze ubwo buntu ntibaharurwe ico caha n’aho cari kubarimbura iyo bagikora bakizi neza.
Mbega bisigurako Yesu yasavye Imana guharira umuntu wese yari mu bamubabaje? Oya, si vyo. Nka Yuda, tumufatiyekw’akarorero, Yesu yavuzeko vyari kuba vyiza kuri we ntavuke (raba Mat. 26:24). Yesu ntiyasavye Imana guharira Yuda. Ni igihushane—tubonako Zaburi 69 na 109 ihishura amasengesho ya Yesu, nk’uko Petero nawe yabivuze (raba Ivyak. 1:15-20). Yesu yasavyeko Yuda acirwakw’iteka, kuko yakoze ivy’azi neza.
Nk’abihatira kwigana Kristo, dutegerezwa kugirira imbabazi abaducumuyeko mu kutamenya, nka ba basoda bagabangana impuzi ya Yesu mu kutamenya. Yesu adutegeka kugirira ubuntu budasanzwe abadakijijwe, dukunda abansi bacu, tugirira neza abatugiriye nabi, duhezagira abatuvuma no gusengera abatugirira nabi (raba Luka 6:27-28). Dutegerezwa kunesha urwanko rwabo n’urukundo tubakunda, dutsinda ikibi n’iciza. Iyi nyigisho yatanzwe no mu vyagezwe vya Mose:
Ni hagira uwuhura n’inka y’umwansi wiwe yazimiye, cank’indogoba yiwe, ntazabure kuyimugarurira. Kandi hagize uwubona indogoba y’uwumwanka ifyaritswe n’umutwaro, ntapfe kumurengana, akwiye kumufasha kuyiremurura (Kuv. 23:4-5)
Umwansi wawe ni yasonza umugaburire, ni yagira inyota umuhe amazi yo kunywa: kuk’uzoba umurunzekw’amakara yaka ku mutwe, kand’Uhoraho azoguhera (Imig. 25:21-22).
Biratangaje kubonako n’aho Yesu yadutegetse gukunda abansi bacu, kugirira neza abatugirira nabi, guhezagira abatuvuma, no gusengera abaduhama (raba Luka 6:27-28), ntiyatubwiye kugira uwo duharira muri bo—Kukw’Imana ikunda n’abo itaraharira. Ntidushobora kubakunda gusa, ariko dutegerezwa kubakunda, nk’ukw’Imana ibidutegeka. Kand’urukundo tubakunda rutegerezwa guserukira mu vyo dukora.
Kubona Yesu asaba Se guharira abasoda bagabanganye impuzu ziwe ntibisigurako duca twibagira ivyo tumaze kwiga bijanye no kubabarira abaducumuyeko bose. Bitwigisha gusa ko dutegerezwa guharira abaducumurako batabizi no kwereka abadakijijwe ubuntu budasanzwe.
Yosefu Nawe? (What About Joseph?)
Yosefu, yarahariye bene se bamugurishije, ni we akunda gukoreshwa mu gutanga akarorero ko guharira umuntu wese yaducumuyeko, tutarinze kurabako badusavye imbabazi. Mbega ico nico inkuru ya Yosefu itwigisha?
Oya, si ko bimeze.
Yosefu yaragerageje bene se mu buryo butandukanye bituma bihana. Mbere yarashize umwe muri bene se mw’ibohero amezi Atari make (raba Ita. 42:24). Igihe bene se bose batahura icaha cabo (raba Ita. 42:21; 44:16), umwe muri bo amaze kwitanga nk’incungu ya mwene wabo yakundwa na se cane (raba Ita. 44:33), Yosefu yaratahuye ko batacikunda kandi batiganzwa n’ishari nk’igihe bamugurisha. Aca arabibwira no aberaka kw’amace kubaharira. Iyo Yosefu “abaharira” buno nyene, ntibari kwihana. Iryo ni ryo kosha rikorwa kenshi n’abigishako “dutegerezwa guharira abantu bose” nk’uko tuvyumva mur’iyi misi. Guharira bene Data baducumuyeko tutabanje kubihereranya bituma haba ibintu bibiri: (1) Uguharira kutazana ukwiyuzuza, hamwe (2) n’abanyavyaha batihana bigatuma bakura mu mpwemu y’ingare.
Ivyo Dusanga muri Matayo 18:15-17 (The Practice of Matthew 18:15-17)
N’aho ingingo zine zo kwiyuzuza zashinzwe na Yesu zitahurika neza, ntizoroshe gushira mu ngiro. Igihe Yesu yatanga inzo ntambuko zine, yazitanze mu ciyumviro c’uko mwene Data A yumvako mwene Data B yamucumuyeko, atar’ivy’imbeshere. Mu bisanzwe, n’aho bimeze gurtyo, mwene Data A arashobora kwihenda. Reka turabe ingene bigenda.
Igihe mwene Data A amenyeko mwene Data B yamucumuyeko, ategerezwa gusuzuma yukw’atarikw’anegura uwundi, ashaka gutosora akabango mu jisho rya mwene Data B. har’ivyaha bitobito vyinshi dutegerezwa kwirengagiza no guharira buno nyene (raba Mat. 7:3-5). Igihe mwene Data afitiye urwanko mwene Data B kubw’icaha kigaragara, ategerezwa kumurondera bakabitunganya.
Bategerezwa kwiherera, bumvira itegeko rya Yesu, akereka urukundo afitiye mwene Data B. Ategerezwa gusunikwa n’urukundo rutumbereye kwiyuzuza. Nta muntu n’umwe ategerezwa kubwira iv’arimwo. “Urukundo rupfuka ivyaha vyinshi” (1 Pet. 4:8). Dukunda umuntu kanaka, ntidushobora kumwandagaza; ahubwo turamukingira..
Ukwo kuvugana kugirwe mu kwiyorosha, guserure urukundo. Ashobora kuvuga, ngo “Mwene Data B, ndubaha cane imigenderanire yacu. Ariko har’ikintu cabaye gikwegera umutima wanje kure yawe. Sinshaka kw’ico gisika kigumaho, ni co gituma numva nokubwira ico wancumuyeko kugira ngo twiyuzuze. Kandi har’ico nakoze nanje gisongera isibe, ntubure ku kimbwira.” Ugaca utangura kumubwira ico caha yagukoreye.
Incuro nyinshi, mwene Data B usanga atar’azi n’uko yatsitaye kuri mwene Data A, kand’amenyeko afise icaha, aca asaba ikigongwe. Bigenze uko, mwene Data A atagerezwa guca aharira mwene Data B. Niho baba biyujuje.
Birashobora gushika aho mwene Data A ashaka kwerekanako yabikoze kuko mwene Data A ari we yatanguye kumutsitaza. Bimeze gurtyo rero, mwene Data B yategerezwa kuba yarihereranye mwene Data A ngo bitunganye. Ariko ntibirengerana ko bubahutse kuvugana har’icizere co kwiyuzuza.
Mur’ico gihe, umwe wese arashobora kuvuga ivyamushikiye, akemera icaha ciwe, bagaharirana. Ukwiyuzuza kuba gukoretse.
Ica gatatu gishoboka ni igihe A na B badashoboye kwuyuzuza. Ni ho imfashanyo iba ikenewe, bigaca biturungika ku ntambuko ya kabiri.
Intambuko ya Kabiri (Step Two)
Vyoba vyiza ko mwene Data A na mwene Data B bihitiramwo umuhuza yobafasha mur’izo ngorane zabo. Abo bene Data C na D bategerezwa kuba basanzwe bazi neza mwene Data A na B, kandi umwe wese muri bo abe avyiyumvamwo. Ni ho bene Data C na D batangura kuvuga mu rukundo bubaha A na B.
Mwene Data B atanyuzwe, mwene Data A aca arondera bandi babiri canke batatu bashobore kubuzuriza.
Bene Data C na D babaye abanyabwenge, nta rubanza baca batarumviriza ibivugwa na A na B. C na D bamaze guca urubanza, A na B bategerezwa kwemera iyo ngingo no gusaba imbabazi no gutunganya nk’uko umwe wese ategetswe kubikora.
Bene Data C na D ntibakeneye kugira aho bahengamira bitume bategeka bose kwihana kand’ar’umuntu umwe gusa yategerezwa kwihana. Kandi mu bisanzwe usanga ar’umwe afise amakosha. Bategerezwa kumenya yukw’igihe A na B banse urubanza baciye, bitegerezwa guca bijanwa mw’ishengero kand’ingingo izofatwa n’ishengero ryose izotahurika cane k’uwuzoyumva wese. C canke D arashobora guhisha ukuri ngw’azigame ubucuti afitaniye n’umwe muri bo tubonakw’abacamanza babiri baruta umwe, kuko bashobora gushigikirana mu kuri. Vyongeye, ingingo yabo irashobora gushimisha A na B.
Intambuko ya Gatatu (Step Three)
A canke B ahakanye ivyashikirijwe na C na D, ico kibazo gitegerezwa guca gishikirizwa ishengero—kandi kubw’imvo nziza—ishengero rirashobora kwicamw’imice igihe umuntu wese agizea aho ahengamira. Ni co gituma Yesu yateguyekw’ishengero ritarenza igitigiri c’abantu batarenga abokwirwa mu nzu. Mur’iri shengero ringana n’abo mu muryango usanga umuntu wese azi kand’akunda A na B ni ryo risigurwa n’igitiri ca batatu Yesu yavuze. Mw’ishengero ry’abantu benshi, intambuko ya gatatu itegerezwa kugirwa mu murwi mutoya w’abantu bazi neza kandi bakunda A na B. iyo A na B bava mu rindi koraniro, abantu batandukanye bava mw’ikoraniro bavamwo ni bo bategerezwa guhuza abo bantu.
Igihe ishengero riciye urubanza, bene Data A na B bategerezwa kwemera ibishikirijwe, kuko bazi inkurikizi yo kutubaha. Imbabazi zitegerezwa gusabwa, ikigongwe kigatangwa maz’abantu bagasubira kunywana.
Igihe umwe hagati ya A na B yanse gusaba imbabazi canke kuzitanga, ategerezwa gushirwa hanze y’ishengero kandi ntihagire uwusubira kunywana nawe. Kenshi, mur’ico gihe, usanga uyo yanse gusaba ikigongwe aba amaze gufata ingingo yo kutifatanya n’iryo shengero, kand’ategerezwa kuba yarabigabiye kuva kera igihe yanse izo ntambuko zose. Vyerekanako ata rukundo yar’afitiye umuryango wiwe mu mpwemu.
Ingorane Tumenyereye Kubona (A Common Problem)
Mu mashengero manini-manini, usanga abantu bironderera umuti w’ingorane zabo mu kuva mw’ishengero rimwe baja mu rindi, aho abungere biyubakira ubwami bwabo, badafitaniye imigenderanire n’abandi, bakirana igishika abo bantu kukw’ivyiyumviro vyabo bimaze kwononekara. Iki ni co gituma intambuko zo kwiyuzuza Yesu yatanze zitagira inkomezi. Kandi mu bisanzwe, uyo muntu abo bungere bakiriye ntashobora kumara n’umwaka mur’iryo shengero atar’aja mu rindi, yitwazako bamutsitaje ukundi.
Yesu ashakakw’amashengero aba matato ngw’akwirwe mu miryango, nih’abo bungere/bakuru b’ishengero/bazezwashengero bashobora gukorana mu bumwe bakorera umubiri umwe. Nih’umunyashengero aciwe mw’ishengero kanaka azoba aciwe mu yandi mashengero yose. Ni igikorwa c’umwungere/umukuru w’ishengero/umuzezwashengero wese kubaza abakristo bashasha kw’ishengero baje bavamwo no kurondera akanya ko kuvugana n’abahoze barongora uwo mukristo mushasha kw’ashobora kwakirwa cank’oya.
Imana Ishaka Ishengero Ryera (God’s Intention for a Holy Church)
Ingorane dusanga mu mashengero manini-manini n’ukw’abantu benshi bazanwa n’ukurorera, ata n’umwe afise ico ajejwe mw’ishengero canke agire igikorwa Atari ukwicara gusa kuko baditaniye imigenderanire ishemeye n’abo mw’ishengero barimwo. Niho usanga ata muntu n’umwe, na mwungere arimwo, azi ingene ingeso zabo zimeze, kand’abo bantu bagendera mu vyaha bibandanya gutukisha ishengero. Abo hanze bagatangura gucira imanza abantu bazwi yukw’ar’abakristo bakabahwanya n’abadakijijwe.
Bigaragarira umuntu wese kw’imitegekere y’amashengero manini manini atariy’Imana yifuza mw’ishengero ryayo ryera. Abanduye n’indyarya zizi kwinyegeza mu mashengero bene n’ayo, ntibasiba gutukisha izina rya Kristo. Ariko dufatiye kuvyotwasomye muri Matayo 18:15-17, Yesu yifuzakw’ishengero ryiwe rigirwa n’abantu bejejwe bamaramaje kuba mu mubiri wiyeza ubwawo. Nih’isi izoraba ishengero ikaribonamw’ubwiza bw’umugeni atunganye. Ariko mur’iyi misi, baribona nka maraya, atagira ubwizigirwa. Uru rutonde rw’ishengero ryejejwe ni rwo Paulo yarafise mu ciyumviro igihe yandikira ishengero ry’i Korinto. Umuntu azwi nk’urugingo rw’ishengero yasambana na muka se:
Inkuru yamamaye hose yuko muri mwebwe harih’ubusambanyi: kand’ubwo busambanyi butoba no mu banyamahanga, umuntu gucikiza muka se ngw’amwabire. Namwe mukikakisha, ntimubabare, nk’uko mwari mukwiye, kugira ng’uwak/ze ico caha akurwe muri mwebwe. Kubwanje naho ntariho ku mubiri, ariko ndiho mu mpwemu, nahejeje gutsindisha uwakoze birtyo nk’aho ndiho, mw’izina ry’Umwami Yesu mwebwe n’impwemu yanje dukoranye dufise ubushobozi bw’Umwami wacu Yesu, guha Satani uwumeze artyo, kugira ng’umubiri wiwe uranduke, ubugingo bwiwe buze burokoke ku musi w’Umwami wacu….nabandikiye muri ca cete ko mutivanga n’abasambanyi, ariko si navuga abasambanyi bo muvy’isi, cank’abifuza, cank’abanyazi, cank’abasenga ibigirwamana, cank’uwutukana, cank’uwuborerwa, cank’umunyazi: uwumeze artyo no gusangira ntimugasangire na we. Mpuriye hehe no gucira urubanza abo hanze? Mbega si mwebwe mucira urubanza abo muri mwebwe? Arikw’abo hanze Imana ni yo izobacira urubanza. Ni mukure umunyakibi muri mwebwe (1 Kor. 5:1-5, 9-13).
Ntivyari bikenewe ko uyu mugabo acishwa muri za ntambuko zo kwiyuzuza kuko bigaragarakw’atizera na gato. Paulo yamwise “uwiyita mwene Data” n’”umunyakibi.” Vyongeye, Paulo yarasubiye kwandika, ati,
Ntimuzi yukw’abagabitanya batazoragwa ubwami bw’Imana? Ntimuzimire: abashakanyi, cank’abasenga ibigirwamana, cank’abasambanyi, cank’abagabo bendwa, cank’abagabo bendana, cank’ibisuma, cank’abifuza, cank’imborerwa, cank’abatukana, cank’abanyazi ntibazoragwa ubwami bw’Imana. (1 Kor. 6:9-10).
Vy’ukuri Paulo yizeyekw’abahumanye, nk’uyo mugabo yari mw’ishengero i Korinto, batukisha ivyo bizera. Abo bantu ntibakwiriye kwitwa bene Data canke kubacisha muri za ntambuko zo kwiyuzuza. Bategerezwa kushirwa hanze y’ishengero, “bagahabwa Satani,” kugira ngw’ishengero ntirikurire mu kuzazanirwa, kandi ribone akamaro ko kwihana kuzana “gukira ku musi w’Umwami Yesu” (1 Kor. 5:5).
Mu mashengero manini manini kw’isi, usangamw’amajana y’abiyita abakristo, Bibiliya itubwirako badakijijwe kandi bakwiriye gushirwa hanze y’ishengero. Ivyanditswe bitwerekakw’ar’igikorwa c’ishengero gukura abanyakibi muri ryo ari bo bashakanyi, abasambanyi, abagabo bendwa, imborerwa n’ibindi nk’ivyo. Arikw’abo bantu, mu kubeshera “ubuntu bw’Imana,” bashirwa mu mirwi yo gushigikira ishengero ah’usanga baremeshwa n’”abizera” bafise ibibazo nk’ivyo nyene. Iki ni gitutsi k’ububasha buhindura dusanga mu butumwa bwa Yesu Kristo.
Abarongozi Baguye (Fallen Leaders)
Mu kurangiza, mbega umurongozi yihanye aremerwa gusubira mu kibanza ciwe c’uburongozi igihe yaguye mu caha kidasanzwe (nk’ubusambanyi)? Naho Umwami aharira buno nyene uyo murongozi igihe asubiye ku murongo (n’ishengero ritegerezwa kugira nk’uko nyene), uwo murongozi aba amaze gutakaza ubwizigirwa ku bo yarongora. Ubwizigirwa umuntu ategerezwa kubukorera. Nuko, umurongozi yaguye ategerezwa kwishira ku ruhande wenyene akaja musi y’uburongozi bw’uwundi mukozi w’Imana kugezah’azo kwerekana ubwizigirwa bwiwe imbere yo gusubira mu kibanza c’uburongozi. Atagerezwa gutangura bushasha. Abasadashaka guca bugufi basubire gukora ibikorwa bito bito bahabwa gushika aho bazosubira kwizigirwa ntibakwiriye guhabwa icubahiro nk’abarongozi mw’ishengero.
Mu Ncamake (In Summary)
Nk’umukozi agira abigishwa yahamagariwe “guhubura, guhana, guhanura, mu bwenge no kwirinda” (2 Tim. 4:2), ntiduhunge ihamagarwa ryacu. Ni twigishe abigishwa bacu gukundana no kwihanganirana mu buntu, kuvugana n’umutima uciye bugufi igihe cose bikenewe, no guharira igihe cose tubisabwe. Ni vyiza cane kandi bisumba kwa guharira kw’ibinyoma kutubaka imigenderanire yasambutse. Duharanire kwubaha Umwami mu nzira zose zirongorera ishengero ryiwe mu kwezwa no gutungana, n’izina ni rishimwe!
Ushaka kumenya vyinshi k’ukwihererana no gutozwa indero n’ishengero, rana Rom. 16:17-18; 2Kor. 13:1-3; Gal. 2:11-14; 2Tes. 3:6, 14-15; 1 Tim. 1:19-20, 5:19-20; Tit. 3:10-11; Yak. 5:19-20; 2Yohana 10-11.
[1]
Bituma twiyumvira yuk’uwirukanywe ashitse yihanye, Yesu atubwirakw’imbabazi zishobora gutangwa.
[2]
Igihe umukristo ari we musambanyi mu nzu, dutegerezwa gukoresha za ntambuko zitatu Yesu yavuga imbere yo kwahukana. Iyo uyo mukristo yihanye, dutegerezwa kumugirira imbabazi nk’uko Yesu ategeka